Amerika'ya Ayak Basan İlk Norveçli: Leif Erikson

Kızıl Sakal olarak nam salmış Kral Erik’in oğlu Leif bir gün efsanelerde anlatılan Norveç’i görmek istediğini babası ile paylaşır. Babasının izni ile hazırlıklara başlayıp Norveç’e gider. Norveç’e vardığında hayranlıkla etrafı gezer ve tarihleri, ataları hakkına bilgiler toplar.

Eve dönüş vakti geldiğinde gemilerini hazırlayıp adamları ile birlikte yola çıkarlar. Fakat dönüş yolculukları geldikleri kadar rahat geçmez. Aniden başlayan fırtına ile birlikte deniz kabarır, Leif ve adamları evlerinin yolunu kaybederler.

Sabaha karşı fırtına dindiğinde rotadan çıktıklarını ve bambaşka bir kara parçasına vardıklarını görürler. Geldikleri yer yemyeşil çimenlerle ve ağaçlarla kaplıymış. Hemen gemileri kıyıya yanaştırıp o yemyeşil yumuşacık çimenlere uzanıp fırtınanın yorgunluğunu atmışlar.

Günlerce adada kalıp keşifler yapan Leif, bir gün adamlarından birini aralarında göremez olmuş. Hemen kayıp arkadaşlarını aramaya koyulmuşlar fakat çok geçmeden bulmuşlar. Arkadaşları Tyker sürekli gülüyor ve kendi kendine konuşuyormuş. Leif ve arkadaşlarına çok güzel bir şey bulduğunu ve hemen onlara göstermesi gerektiğini anlatıyormuş. Bunun üzerine arkadaşları Tyker’i meraklı bi şekilde takip etmeye başlamışlar.

Tyker onları alabildiğine geniş üzüm bağları ile dolu bir yere getirmiş. İzlanda ve Grönland’da yetişmeyen bu meyveyi görünce hepsi çok şaşırmış. Leif, babasının yanına dönerken halkına mutlaka bu meyveden götürmesi gerektiğini arkadaşlarına anlatmış ve üzümleri gemiye yüklemeye başlamışlar.

Adadan dönüş vakti geldiğinde Leif “Üzüm bağlarıyla dolu bu yerin adı Vinland olacak.” diyerek adanın ismini Üzüm Diyarı (Vineland) koymuş. Aradan uzun yıllar geçmiş; Vinland şarkılara ve efsanelere konu olmuş. Bazı meraklı bilgeler ise bu kara parçasının nerede olabileceğini araştırmaya başlamış ve en sonunda Vinland’in Amerika Kıtası’nın batı kıyısında bulunan bir ada parçası olduğunu keşfetmişler. Böylece Leif Erikson, Amerika’ya ayak basan ilk Norveçli olmuş ve her yere onun heykelleri dikilmiş.

Viking Masalları kitabından faydalanılarak özeti çıkartılmıştır.

İskandinav Mitleri #13: Ateş Devi Surtr

Daha önceki yazılarımda evrenin yaratılışı ve ardından oluşan Dokuz Diyar'dan bahsetmiştim. Surtr da evrenin yaratılışında büyük role sahip olan alevler diyarı Muspelheim'ın hükümdarı ve güneydeki ateş devlerinin başıdır.

İsmi Surt, Surtr, Surtur gibi pek çok şekilde telaffuz edilmektedir. Eski Nors dilinde ise adı "siyah" ya da "esmer" anlamı taşımaktadır. "Tanrıların Kaderi" olarak da anılmaktadır; ama buradaki 'kader' kelimesi ölümden daha fazla anlam taşımaktadır. Loki'nin de manevi babası olarak bilinmektedir.

İskandinav mitlerindeki inanca göre Surtr, Muspelheim'daki yoldaşlarını da yanına alıp Aesir ve Vanir tanrılarına karşı Ragnarök'ta savaşacaktır. Alevden yapılmış olan kılıcı ile kıyamet gününde ortaya çıkacak ve her şeyi bu kılıç ile yakacaktır. Ayrıca İskandinav mitlerinin en önemli tanrılarından biri olan Freyr'i de o öldürecektir. Fakat yarattığı alevler yüzünden kendisi de ölecektir. Bazı kaynaklara göreyse kıyamet gününde Surtr dünyayı alevlerle kaplayacak ve bir anda her şeyi yakıp kül edecektir.

• Muspelheim'ın hükümdarı Surtr'un adı 1963 yılında İzlanda'da başlayan bir volkanik hareketlenme sonucu deniz tabanından yüzeye doğru çıkan küçük bir volkan adasına verilmiştir. Adaya "Surtr'un Adası" anlamına gelen "Surtsey" adı verilmiştir. 
• Satürn gezegeninin doğal uydusu olan "Saturn XLVIII" uydusu da Surtur adını almıştır.
• Jüpiter gezegenin uydusu (ayı) olan "Io"nun üzerinde bulunan bir volkana da Surt adı verilmiştir.

Yazı ile ilgili güncel bir haberi de belirtmek isterim:

Surtur, Marvel evrenine ait Thor çizgi romanlarında da adı geçen bir karakterdir. Ve bu karakterin kullanılması merakla beklediğimiz "Thor: Ragnarok" filmi için onaylandı.

Geçtiğimiz günlerde Marvel Studios'un SDCC'deki panelinde Thor: Ragnarok filmine ait bazı konsept çalışmalar yayınlandı. Ne yazık ki henüz biz onları göremiyoruz ama bu konsept çalışmaların içine alev devi Surtur da dahil edildi!

 Surtur, 1952 yılında çıkan Journey into Mystery #97 serisine Stan Lee ve Jack Kirby tarafından eklenmişti. Dokuz Diyarlar'dan birine hükmeden ve günü geldiğinde Asgard tanrılarından intikamını alacak bir iblis olarak çizgi romanlarda işlenmiştir.  Ayrıca tanrıların çöküşünü bize anlatan kıyamet gününde Asgard'ı mahvetmekte de başarılı olmuştur.

Film 3 Kasım 2017'de vizyona girecek.

Filmin de konusu olan ve İskandinav toplumunun 'kıyamet günü' olarak benimsediği Ragnarök hakkında ayrıntılı bilgi almak için ise sizi İskandinav Mitleri #6: Ragnarök adlı yazıma yönlendirmek isterim. :)